Στά λειτουργικά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας μας καί στήν ἀκραιφνῆ καί καθάρεια διδαχή τῶν φωτόμορφων Πατέρων τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλ’ ἐν ταυτῷ, καί στήν γλωσσοπυρόμορφο Ὑμνολογία μας, βρίσκουμε τίς βιωματικές ἀπαντήσεις-ἐμπειρίες στό τί εἶναι Νηστεία σ’ ὅλες τίς ἐκφάνσεις καί (γιά) νά μᾶς διεγείρει γιά ἐπέκεινα προεκτάσεις. Βρίσκουμε νά μᾶς μεθᾶ τό ἀπαύγασμα τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, γενόμενοι «ἐπόπται τῆς Ἐκείνου μεγαλειότητος». Νηστεία εἶναι ἡ μίμηση τῆς ζωῆς τοῦ γλυκύτατου μας Ἰησοῦ, πού ἔγινε ὑπάκουος στό Θεό καί οὐράνιο Πατέρα «μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ» (Φιλίππ. Β΄, 8). Νηστεία εἶναι «ἡ τῶν ἀγγέλων ὁμοίωσις», «ἡ τῶν δικαίων ὁμόσκηνος», ἡ «τροφός τῶν ἀρετῶν», ὁ «τοῦ βίου σωφρονισμός», ἡ «πρός Θεόν παρῤῥησία». Βοηθεῖ τόν ἄνθρωπο νά κυριεύση καί κατάρχῃ τίς ἐπιθυμίες τῆς σάρκας, νά νεκρώσῃ τά «μέλη ἐπί τῆς γῆς», νά μορφωθῆ εἰς Χριστόν, νά χαλιναγωγήσῃ καί μεταστοιχειώσῃ τά ψεκτά καί ἀνυπότακτα πάθη του, νά διεγερθῇ καί νά ποθήσῃ τά πνευματικά, νά ὑψωθῇ σέ ὕψη θείας ἀναβάσεως, ἐπιτύχῃ τήν ἐν-θέωση τῶν πάντων! Ἡ νηστεία πού εἶναι σύμφωνη μέ τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἡ Ὀρθόδοξη νηστεία εἶναι «χαλινός παθῶν». Σβήνει ὅλα τά πεπυρωμένα μέλη τοῦ πονηροῦ. Ξεριζώνει μέσα ἀπό τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου κάθε κακίαν, καθώς εὔστοχα ὑπογραμμίζει ψάλλουσα ἡ Ἐκκλησία μας.
Μέ τήν νηστεία ὁ Θεόπτης Μωϋσῆς ἀξιώθηκε νά βρεθῃ «ἐνώπιος ἐνωπίῳ» καί νά συνομιλήσῃ μέ τόν Θεό. Οἱ Ἅγιοι τρεῖς Παῖδες μετέβαλαν τήν φλόγα τῆς καμίνου σέ δρόσον «ἀερμών». Ὁ δέ Ἅγιος Προφήτης Δανιήλ ἔφραξε στόματα λεόντων. Ὄχι βέβαια μέ τή φαρισσαϊκή νηστεία, ἀλλά μ’ ἐκείνη τήν νηστεία πού μᾶς ὑπέδειξεν ὁ Ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος Χριστός, καί δέν περιορίζεται στήν ἀλλαγή τῶν φαγητῶν ἤ στήν ἀποχή ἀπό ὁρισμένες τροφές. Ἐάν τώρα ἕνας κωλύεται γιά λόγους ὑγείας, ἐγκυμοσύνης, θηλασμοῦ, ὀστεοπώρωσης, ἡπατίτιδας κ.ἄ. δέν γίνεται πνευματικός τοῦ ἑαυτοῦ του, ἀλλά παρουσιάζει τίς δυσκολίες του στό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως καί κάνει ὑπακοή. Ὁ Μέγας Βασίλειος μᾶς παροτρύνει πατρικά λέγοντάς μας: «Νηστείας καί ἱλασμοῦ ὁ καιρός, οὐ μόνον τῆς τῶν βρωμάτων ὑπακοῆς, ἀλλά καί τῆς τῶν ἁμαρτιῶν ἀπαλλαγῆς. Ἀπαλλάξαντες τοίνυν ἑαυτούς ἀπό πάσης ἁμαρτίας, προθύμως νηστεύσωμεν», (Μεγάλου Βασιλείου, Περί νηστείας, Λόγος Γ΄). Γιατί, ὅπως εὔστοχα τονίζει ὁ Μέγας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, «οὐκ ἐξαρκεῖ καθ’ ἑαυτήν ἡ ἀποχή τῶν βρωμάτων πρός τήν ἐπαινετήν νηστείαν, ἀλλά νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν εὐάρεστον τῷ Θεῷ. Ἀληθής νηστεία ἡ τοῦ κακοῦ ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ὑπακοή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, ἐπιορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστιν ἀληθής».
Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος (ΕΥΘΥΒΟΥΛΟΥ)